Warning: Creating default object from empty value in /home/h153522/domains/hafezstudies.com/public_html/wp-content/themes/enfold/config-templatebuilder/avia-shortcodes/slideshow_layerslider/slideshow_layerslider.php on line 28
کتاب‌ها – مرکز حافظ شناسی

ویراست دوم این اثر گرانبها که منبع سودمندی براي آگاهی حافظ‌شناسان و حافظ دوستان است، سال ۱۳۸۱ به همت مرکز حافظ‌شناسی در ۶۷۱ صفحه منتشر شد.
كتاب در برگیرنده‌ی دیوان‌های مختلف حافظ به زبان فارسی، عربی، ترکی، اردو، پنجابی، سندی و آثاری به بيست و پنج زبان ديگر، نسخ خطی(تا پايان قرن دهم)، مقالات فارسی، رسالات و پایان‌نامه‌ها، نوارهای موسیقی و تنظیم شعرهای حافظ برای آواز، حافظ در ادبيات كودكان، لوح‌های فشرده، سایت‌های اینترنتی و دیگر اسناد منتشر شده درباره‌ی حافظ تا سال ۱۳۸۰ است که دامنه‌ی گسترده‌ی تتبّع گردآورنده را مي‌نماياند. نمایه‌ی فارسی و لاتین در انتهای کتاب نیز دستيابی به مدخل‌ها را به‌خوبی فراهم می‌كند.
ویرایش اول این کتاب در سال ۱۳۶۷ به همت انتشارات علمی و فرهنگی منتشر شده بود. 

کتاب حاضر، دومین دفتر از مجموعه‌ی مقالات نوشته شده درباره‌ی «حافظ شیرازی» و حاوی چکیده‌ی پانصد مقاله تا سال ۱۳۸۹ است. ترتیب این مقالات در کتاب بر پایه‌ی حروف الفبای نام نویسندگان تنظیم شده و مباحثی چون: ابعاد جمال شناختی تأثیرپذیری حافظ، ارزش تخلص و کاربرد آن در شعر حافظ، انقلاب حافظ در غزل، کارکردهای نمادین زمان در شعر عرفانی حافظ، پیشینه‌ی پزشکی در ادب فارسی و سهم حافظ در آن، تقلید و ابداع در تشبیه‌ها و استعاره‌های حافظ، جایگاه «لسان‌الغیب» در ادب عربی و … را در بر می‌گیرد. همچنین در برخی از این مقالات به تفسیر و شرح برخی از غزل‌های حافظ نیز پرداخته شده است. در تعدادی از مقاله‌ها نیز نقش حافظ و اندیشه‌های او در ادبیات کشورهای مختلف همچون: اسپانیا، فرانسه، ازبکستان و …، مورد بررسی قرار گرفته است.

این اثر دو جلدی در ۱۸۰۸ صفحه، فهرست ريز موضوعی ۲۳۰ کتاب منتشر شده در پيوند با حافظ تا پايان سال ۱۳۸۰ است که کار پژوهشی آن از سال ۱۳۷۹ آغاز و در دو بخش انتشار یافته است. نویسنده در پنج فصل به بررسی زندگی، انديشه، سخن و سروده‌های حافظ پرداخته است. از مدخل‌های این کتاب می‌توان به حافظ و دیگران، حافظ و قرآن، آخرت، موسیقی و اصطلاحات موسیقی، جام جم، داستان‌ها و شخصیت‌های دینی و تاریخی، مأخذ اندیشه و بیان، نسخ خطی و … اشاره کرد. راهنمای موضوعی حافظ‌شناسی توسط انتشارات نويد شيراز و با همکاري قطب علمی پژوهش‌های فرهنگی ـ ادبی فارس و مرکز حافظ‌شناسی منتشر شده است.

این گردآورده‌ی ارزشمند سلیم نیساری در سال ۱۳۸۰ به همت مرکز حافظ‌شناسی منتشر شد. کتاب دربردارنده‌ی ۴۸ نسخه‌ی خطی حافظ در سده‌ی نهم به ترتیب تقدم تاریخ کتابت است که از این میان، ده نسخه هریک اساس یک طبع تک‌نسخه‌ای از دیوان حافظ قرار گرفته است. دیگر نسخه‌های شناخته شده‌ی سده ی نهم، آمار اقسام شعر حافظ مندرج در نسخه‌های خطی سد‌ه‌ی نهم، فهرست ۱۵ قصیده‌ی تفکیک شده از آمار غزلیات، و عنوان مثنوی‌های مندرج در نسخ سده‌ی نهم از دیگر محتویات این اثر گران‌سنگ است.

این اثر نخستین کتاب از مجموعه‌ی چکیده و معرفی مقالات درباره‌ی حافظ است که مشتمل بر ۵۰۰ مقاله تا سال ۱۳۸۹ است.

این اثر، متضمن دیدگاه‌هایی است از داستان‌نویسان و شاعران معاصر درباره ی اندیشه‌ و مشرب فکری حافظ و نیز مضامین موجود در اشعار وی که در سلسله نشست‌های «حافظ و شاعران و نویسندگان امروز» در سال‌های ۱۳۸۲ و ۱۳۸۳ در مجموعه‌ی فرهنگی حافظ در قالب مقالاتی مطرح شده است. این مقالات عبارت‌اند از: «حافظ، از دلبری تا دلداری/ منصور پایمرد، حافظ، عشق و مشرب او/ شاپور پساوند، رویکردهای سه‌گانه‌ی فرویدی در شعر حافظ/ مسعود توفان، از نفس فرشتگان و رخصت خبث/ شاپور جورکش، پیر حافظ همان پیر مغان است/ پرویز خائفی، مدخلی بر مبحث طنز در دیوان حافظ/ محمدرضا خالصی، داستان‌نویسی و نگاه داستان‌نویسانه به اشعار حافظ/ ابوتراب خسروی، نظری و گذری به حضور ساقی در شعر حافظ/ صدرا ذوالریاستین، بنیاد برکرشمه‌ی جادو/ عزیز شبانی، حافظ اشراق و شیخ اشراق (هم‌سویی حافظ با سهروردی)/ هوشنگ فتی، این شوخ سربریده بند زبان ندارد/ احمد فریدمند، بن‌مایه‌های ادبیات داستانی در اشعار حافظ/ امین فقیری، حافظ، دشواری وظیفه/ سعید مهیمنی و حافظ و شعر نیمایی/ سیروس نوذری.»

کتاب حاضر در پنج فصل به بازخوانی زندگی، اندیشه و سخن حافظ شیرازی پرداخته است.
در فصل اول با محوریت زندگی حافظ، خانواده، دلبستگی به شیراز، مذهب حافظ، حافظ در چه زمینی رویید و چگونه گل کرد، حاکمان شیراز در زمان حافظ، درگذشت حافظ و سرگذشت آرامگاه او مورد بررسی و توجه نگارنده قرار گرفته است.
در فصل دوم اندیشه های اجتماعی و عرفانی حافظ واکاوی و تبیین شده‌اند. جستوجوگری و پویایی ذهن حافظ، پیر ـ پیر مغان، عشق، رندی و دوگانگی‌های حافظ عناوین بخش‌های زیرمجموعه‌ی این فصل هستند.
فصل سوم به سخن حافظ اختصاص یافته و نگاهی دارد به زیبایی‌شناسی سخن حافظ، واکاوی نمونه‌ها، واژه‌های ویژه، بهره‌گیری حافظ از سخن‌سرایان دیگر، تعداد سروده‌های حافظ، پیوند عمومی غزل حافظ و طنز در زبان و بیان این شاعر گرانمایه.
در فصل چهارم نویسنده به سراغ چرایی پیوند محکم مردم با حافظ رفته و دلایل رویکرد گسترده‌ی مردم به شعر حافظ و اینکه چرا مردم ایران با دیوان حافظ فال می‌گیرند را مورد بررسی قرار داده است.
در فصل پنجم با عنوان «ستایش برخی از نام‌آوران جهان از حافظ شیرازی»، گزیده‌ای از نظرات چهره‌های معروف جهان درباره‌ی حافظ و مقام ادبی او به عنوان حسن ختام کتاب گردآوری و نقل شده است.
پژوهش حاضر به دلیل نوع نگاه نویسنده و همچنین تمرکز بر روی روشن‌ترین وجوه زندگی حافظ شیرازی، گذشته از خواندنی بودن تا اندازه‌ی زیادی به دور از تعصب نگاشته شده و پذیرفتنی‌تر است. از سوی دیگر نویسنده در پژوهش خود تنها به زندگی حافظ بسنده نکرده، بلکه کوشیده با رویکردی کلان‌نگرانه‌تر به جایگاه حافظ در میان ایرانیان بپردازد.

با تلاشی دوساله در مرکز حافظ‌شناسی و کرسی پژوهشی حافظ، مجموعه‌ی ارزشمند «دو سده سخنوری» همچون دانشنامه‌ای کاربردی، فراهم آمده و در اختیار خوانندگان و خواهندگان آن قرار گرفته است. در این مجموعه که به عنوان منابع پژوهش برای سریال «خورشیدهای سه‌گانه» طراحی شده، یازده اثر پژوهشی در پیوند با زندگی سعدی، خواجو و حافظ، فرهنگ مردم و اوضاع سیاسی و اجتماعی شیراز و کرمان در روزگار آنان (سده‌های هفتم و هشتم هجری) تألیف شده است. این مجموعه، برگ زرین دیگری‌ بر کارنامه‌ی فرهنگی و علمی مردم شیراز و کرمان افزوده است. مؤلفان آثار یازده‌گانه‌ی «دو سده سخنوری» (به شرح زیر) کوشیده‌اند با مراجعه و استناد به منابع معتبر و پرهیز از یک‌سونگری، پژوهشی کامل و گزارشی نزدیک به واقعیت ارائه دهند و برخی از کاستی‌ها و نادرستی‌های آثار مشابه پیشین را برطرف کنند:

  1. تاریخ اجتماعی شیراز در سده‌های هفتم و هشتم، دکتر هادی پیروزان
  2. تاريخ تحولات سياسي ـ اجتماعی کرمان در عصر خواجو، دکتر جمشید روستا
  3. تدبیر و شمشیر؛ شیراز کانون مهم سیاسی و نظامی در سده‌های هفتم و هشتم هجری، دکتر سیدابوالقاسم فروزانی 
  4. جغرافیای تاریخی شهر کرمان در دوران میانه (عصر خواجو)، دکتر جمشید روستا
  5. جغرافیای تاریخی شیراز در سده‌های هفتم و هشتم، دکتر مصطفی ندیم
  6. زندگی حافظ شیرازی؛ بر پایهی اشعار نشانه‌دار تاریخی دیوان، آقای منصور پایمرد
  7. زندگی خواجوی کرمانی، دکتر محمدصادق بصیری و دکتر نازنین غفاری
  8. زندگی سعدی شیرازی، دکتر جواد بشری
  9. فرهنگ عامه در آثار خواجوی کرمانی، دکتر محمدرضا صرفی
  10. فرهنگ مردم شیراز در دوره‌ی سعدی و حافظ، دکتر فرزانه معینی، دکتر مدینه کرمی، دکتر انسیه هاشمی قلاتی و دکتر ابراهیم اکبری
  11. کتیبه‌ی شکسته؛ شناخت‌نامه‌ی مختصر بزرگان نامدار شیراز و فارس در سدههای هفتم و هشتم هجری، دکتر مهدی فاموری

این طرح، محصول پیشنهادی است که برای بار نخست از سوی بنیاد خیریه‌ی فرهنگی صدر هاشمی‌نژاد (آقای مهدی حسینی) به عنوان منابع علمی پژوهش برای سریال  و فیلم «خورشیدهای سه‌گانه» ارائه شد. اکنون اگر حتی سفارش‌دهندگان و سازندگان آن سریال یعنی بنیاد یادشده بر تصمیم خود پایدار نباشند، همین مجموعه‌ی مکتوب آثار ارزنده‌ای هستند که در اختیار همه‌ی علاقه‌مندان، فیلمسازان، پژوهشگران، استادان و دانشجویان مختلف قرار دارد.