سیصدوبیستوششمین نشست مرکز حافظشناسی و کرسی پژوهشی حافظ برگزار شد
سیصدوبیستوششمین نشست مرکز حافظشناسی و کرسی پژوهشی حافظ با موضوع نشست زیباییشناسی غزلهای حافظ روز یکشنبه ۲۴ شهریورماه ١٣۹٨، ساعت ۱۷.۳۰ در سالن غزل تالار حافظ شیراز برگزار شد.
در این نشست که با همکاری ادارهی کل فرهنگ ارشاد اسلامی و مرکز پژوهشهای بخش زبان و ادبیات دانشگاه شیراز برگزار شد، دکترسعید حسامپور، استاد بخش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز و مدیر مرکز آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان به سخنرانی پرداخت.
ایشان در ابتدا ضمن سپاسگزاری از مرکز حافظشناسی برای برگزاری نشستهای علمی و فرهنگی جریانساز در پیوند با حافظ، با خواندن ابیاتی از حافظ نظر مخاطبان را به نگاه حافظ به زیباییشناسی جلب کرد و گفت: میراثهای جاودان ادبی و هنری عرصهی کوششهای فراوان ادیبان، هنرمندان، اندیشمندان و انسانهایی است که با آفرینش آثار فاخر و زیبای خود، لذتهایی ناب را به مخاطبان خود هدیه دادهاند و کام آنان را شیرین ساختهاند.
وی تاکید کرد: بیتردید در گسترهی شعر جهانی، حافظ توانسته با هنرمندی ویژهای تابلوهایی خلاقانه و ساحرانه بیافریند که تا همیشه پیش روی مخاطبان لذتآفرین و انرژیبخش باشد.
دکتر حسامپور با اشاره به نظرات صاحبنظران و نظریهپردازان مختلف دربارهی تعریف زیبایی و لذت و عوامل آنها گفت: زیبایی قابل احساس و ادراک هست، اما غیرقابل تعریف است و در نهایت ریشه در نیازهای ما دارد.
ایشان افزود: به باور من، یکی از بنیادیترین ریشههای زیبایی در شعر حافظ، با احساس نیاز مخاطبان در هم تنیده شده است؛ نیازهایی مانند شنیدن روایت، تعلیق و کشمکش، آفرینش شخصیتهایی اسطورهای، گفتوگومندی، عصیان و ستیز با هستی و جهان و همچنین با اصحاب زور و تزویر، فرو رفتن در خود و… .
ایشان به عوامل مختلفی ازجمله: خرده روایتها، تعلیقها، کشمکشها، تضادها، آشناییزداییها و….. بهعنوان رمز ماندگاری و دلیل لذتبردن همیشگی و همهزمانی مخاطب از شعر حافظ پرداخت.
این حافظپژوه یکی از ترفندهای اصلی حافظ را خلق معشوق چندوجهی در شعرش خواند و توضیح داد: در شعر شاعران دیگر ممدوح، معبود و معشوق جای خاص خود را دارند و مخاطب میتواند تفاوت اینها را درک کند، اما در شعر حافظ با زیرکی و زیبایی تمام چینش ابیات و خلق شخصیتها بهگونهایست که ما میتوانیم همزمان شعر را مربوط به هرکدام از این شخصیتها (معبود و معشوق و ممدوح) بدانیم و از آن لذت ببریم.
دکتر حسامپور، یکی دیگر از عوامل لذتبردن از شعر حافظ را تنوع در شعر حافظ دانست و ریشهی آن را در نیازهای بشر معرفی کرد. وی گفت: حافظ همزمان که به نیازهای جسمانی ما توجه میکند به نیازهای معنوی ما نیز میپردازد، او همزمان به مسایل اجتماعی و فردی اشاره میکند. در شعر او همزمان مفاهیم مربوط به حماسه، عرفان، ادبیات غنایی و تعلیمی وجود دارد و بدین ترتیب تنوع یکی از پررنگترین محورها در شعر حافظ است.