کارگاه‌های آموزشی

ازجمله اقدامات آموزشی مرکز حافظ‌شناسی-کرسی پژوهشی حافظ، برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های حافظ‌خوانی و حافظ‌پژوهی، برای گروه‌های مختلف جامعه است.

این کارگاه‌‌ها در مقاطع مختلف، با همکاری استادان برگزیدة حافظ‌پژوه و با رویکردهای متنوع برگزار می‌شود. این ایجاد تنوع نیز، در پاسخ به نیاز و سلیقة عموم علاقه‌مندان به شعر و هنر حافظ بوده است.

برخی از کارگاه‌‌های برگزار شده:

ردیف نام کارگاه مدرس مخاطبان زمان
۱ درس‌گفتارهاي حافظ‌شناسی دکتر جواد دهقانیان دانشجویان دانشگاه خواجه نصیر‌الدین طوسی تهران زمستان ۹۹
۲ سفر به دنیای حافظ دکتر سمانه اسدی نوجوانان ۹ تا۱۲ سال زمستان ۹۹

کارگاه آموزشی «درس‌گفتارهاي حافظ‌شناسی»

درس‌گفتارهاي حافظ‌شناسی برای دانشجویان دانشگاه خواجه نصیر‌الدین طوسی تهران، با حضور جمعی از دانشجویان علاقه‌مند به حافظ در زمستان ۱۳۹۹ برگزار شده است.

در این درس گفتارها که در قالب يک دوره‌ی شش جلسه‌ای برگزار می‌شود، دانشجویان با جنبه‌های مختلفي از شعر و اندیشه‌ی حافظ به شرح زیر آشنا می‌شوند:

۱- حافظ و روزگارش: درک تاریخ عصر حافظ تأثیر مستقیمی بر فهم شعر او دارد؛ از اين‌رو به‌منظور آشنایی با شرایط تکوین و پیدایش شعر حافظ و درک تأثیر مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی  بر شعر او، نخست عصر حافظ بررسی شده و اشارات تاريخي و شیوه‌ی بازنمایی‌های وی از وقایع این عصر پرآشوب تبیین می‌شود.

۲ – تکوين ادبي شعر حافظ: در این گفتار به نقش شعراي متقدم در پیدایش شعر حافظ و تعاملات وي با ديگر شعرا اشاره تلاش می‌شود با مقایسه‌ی اشعار حافظ و دیگر شعرا جايگاه هنري وي تشریح گردد.

۳- شخصیت‌ها و کلمات کليدي شعر حافظ: یکی از اجزاء مهم روایت، شخصیت‌پردازی است. شعر حافظ اگرچه روایت در معنای خاص آن نیست؛ اما سرشار از عناصر روایی و شخصيت‌هايي است که در شعر او هويت مي‌گيرند. در این گفتار، مهم‌ترین شخصیت‌ها، تیپ‌ها و کلمات کليدي شعر وی تبیین می‌شود.

۴ – حافظ و امر زیبا: شعر حافظ مختصات جمال‌شناسی خاصی دارد که آن را از دیگر شعرای ایرانی متمایز می‌سازد. امر زیبا چه از منظر فلسفی و چه از منظر ادبی، ازجمله دل‌نگرانی‌های حافظ است.

۵- حافظ و طنز: طنز در شعر حافظ جایگاه ویژه‌ای دارد؛ نگاه رندانه و محافظه‌کارانه‌ی حافظ به فلسفه، مقولات دینی و سیاسی گونه‌ای از طنز پنهان و ظریف را در شعر وي ایجاد کرده که بدون توجه و درک آن، بخش مهمی از فهم ما از شعر وی ابتر و ناقص خواهد ماند.

۶ – حافظ و روزگار ما: شعر حافظ تا روزگار ما همچنان زنده و ماندگار است. شواهد متعدد و قابل مشاهده‌اي نشان می‌دهد که شعر وی در حیات اجتماعی ما  همچنان ساری و جاری است و مانند رشته‌هایي نامرئی اجزاء وسیع و گسترده‌ی فرهنگ و تاریخ ایرانیان را به هم پیوند می‌زند. در این گفتار، علاوه‌بر بررسی این فرضیه به میراث حافظ برای نسل امروز و چگونگی بهره‌گیری بهتر از این ظرفیت فرهنگی پرداخته می‌شود.

کارگاه آموزشی «سفر به دنیای حافظ»

دوره‌ی حافظ‌شناسی برای نوجوانان ۹تا۱۲سال با همکاری کتابخانه‌ی حافظیه‌ی شیراز، وابسته به نهاد کتابخانه‌های عمومی استان فارس، با حضور ۵۰نفر از نوجوانان علاقه‌مند به حافظ در زمستان سال ۱۳۹۹ برگزار شده است.

در این دوره، نخست به بیان مفاهیم کلی موجود در اشعار حافظ و سپس تبیین لغوی و تحلیل محتوایی اشعار حافظ متناسب با شرایط سنی نوجوانان پرداخته می‌شود.

موضوع علمی یادروز حافظ ۱۳۹۹ اعلام شد: «بررسی و نقد کارنامه‌ی حافظ‌پژوهی»

دکتر کاووس حسن‌لی، مدیر مرکز حافظ‌شناسی و کرسی پژوهشی حافظ، موضوع علمی بیست‌وچهارمین یادروز حافظ
را «بررسی و نقد کارنامه‌ی حافظ‌پژوهی» اعلام کرد.

وی با بیان این مقدمه که: بازبینی، بررسی و نقد همیشگی وضعیت پژوهش‌های ادبی و آسیب‌شناسی آن می‌تواند راه را برای رسیدن به وضعیت مطلوب هموارتر کند، توضیح داد:
سال‌هاست که در حوزه‌های مختلف حافظ‌پژوهی از جمله تصحیح، ترجمه، شرح، نقد و تحقیقات ادبی آثار گوناگون پدید می‌آید و منتشر می‌شود. در کنار آثار مختلف علمی، محصولات گوناگون هنری نیز بر اساس شعر حافظ تولید و عرضه می‌شود. معمولا آثار ارزشمند و شایسته‌ی توجه، بعد از انتشار از سوی صاحب‌نظران داوری و نقد و بررسی می‌شوند. اما شایسته است آثار پدید آمده در یک باهم‌نگری و به گونه‌ای کلی در دوره‌های مختلف نیز بررسی و آسیب‌شناسی شوند.

استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز ادامه داد: چنانچه وضعیت گذشته و حال به‌صورتی علمی، دقیق و انتقادی بررسی و آسیب‌شناسی شود، ممکن است بتوان با پرهیز از کارهای تکراری، فعالیت‌هایی را سامان داد که تناسب بیشتری با شرایط زمانی امروز و آینده داشته باشد.

دکتر حسن‌لی تصریح کرد: مرکز حافظ‌شناسی که هرسال موضوع علمی یادروز حافظ را تعیین و اعلام می‌کند، موضوع علمی برنامه‌های بیست و چهارمین یادروز حافظ را در سال ۱۳۹۹ «بررسی و نقد کارنامه‌ی حافظ‌پژوهی» تعیین کرده است.

ایشان، بازشناسی وضعیت موجود، آسیب‌شناسی پژوهش‌های صورت‌گرفته، نقد آثار پدید آمده و نیز ارائه‌ی پیشنهادهای عملی برای رسیدن به شرایط مطلوب را ازجمله اهداف این برنامه‌ها معرفی کرد.

دبیرعلمی بیست‌وچهارمین یادروز حافظ اعلام کرد:حافظ‌پژوهان گرامی که در موضوع علمی یادروز امسال، پژوهش تازه‌ای انجام داده باشند و سخن تازه‌ای را برای طرح در مراسم علمی داشته باشند، می‌توانند مطالب خود را تا حداکثر پایان مردادماه ۱۳۹۹، در قالب مقاله‌ به نشانی الکترونیکی مرکز حافظ‌شناسی hafezstudies@gmail.com ارسال فرمایند.

ایشان در پایان به فعالیت‌های مرکز حافظ‌شناسی در ماه‌های گذشته اشاره کرد و گفت: از اواخر سال گذشته، با هجوم ویروس کرونا، شرایط اجتماعی ایران و جهان دگرگون شد و ضرورت بازنگری در شیوه‌های ارتباط‌گیری با متون ادبی نیز بیش‌تر از پیش احساس شد. مرکز حافظ‌شناسی در دوره‌ی اوج فراگیری کرونا برای کمک به کاهش فشار روانی جامعه، تلاش کرد تا قطعاتی هنری تولید و عرضه کند. این قطعات هنری که آمیزه‌ای از هنر موسیقی، خوشنویسی و شعر حافظ بود، در حد ظرفیت خود تاثیرات مناسبی را در جامعه داشت. واکنش‌های مثبت و گسترده‌ی مخاطبان، یک بار دیگر یادآوری کرد که باید متناسب با شرایط مخاطب امروز، روش‌های پیوند با سطح جامعه را بازتعریف کرد. به همین دلیل در یادروز امسال حافظ، چنانچه شرایط جامعه عادی باشد، در کنار برنامه‌های علمی‌، به بررسی آثار تولیدی در حوزه‌های گوناگون هنری نیز پرداخته خواهد شد.

انتشار پنجمین نماهنگ نوروزانه‌ی مرکز حافظ‌شناسی

پیام نوروزی مرکز حافظ‌شناسی

به نام خداوند باغ و بهار
 
ای صبا نکهتی از خاک ره یار بیار
ببر اندوه دل و مژده‌ی دلدار بیار

نکته‌ای روح‌فزا از دهن دوست بگو
نامه‌ای خوش خبر از عالم اسرار بیار

سپاس کردگار هستی را که با نگاه دلارای خویش دشت و دمن را جلوه‌ای دیگر بخشید و در ضمیر آفرینش شور و شوقی تازه دمید و به جای نخوت باد دی و شوکت خار، انسان را لایق سبزه و گل آفرید.

ساقیا لطف نمودی قدحت پر می باد
که به تدبیر تو تشویش خمار آخر شد

اینک با شوقی سرشار، فرخندگی گام‌های سبز بهار، تلاوت آیات سبز دلدار و فرارسیدن سال نو ۱۳۹۹ هجری خورشیدی را
که با زادروز ماهرویان بوستان یزدان درآمیخته است بر همه‌ی نوروزباوران گیتی که به فرهنگ و ادب فارسی مهر می‌ورزند خجسته‌باد می‌گوییم.
امید است این روزها که اجتماع ایرانیان با بدافزاری کرونا نام در ستیز است با معناگرایی، رعایت روزافزون زمینه‌های بهداشتی، پایبندی به اصل «در خانه می‌مانیم» و ژرف‌نگری در اندیشه‌های دلربای حافظ، باور کنیم
که «چنان نماند و چنین نیز هم نخواهد ماند» تا همگان میزبان شایسته‌ای برای ارمغان سبز خداوند باشیم.

مدیریت روابط عمومی مرکز حافظ‌شناسی