آیین گشایش هفته‌ی جهانی بزرگداشت حافظ شیرازی و رونمایی از پوستر یادروز حافظ
آیین گشایش هفته‌ی جهانی بزرگداشت حافظ شیرازی و رونمایی از پوستر یادروز حافظ با حضور شخصیت‌های علمی، هنری، فرهنگی و سیاسی در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران برگزار شد.
ویژه‌برنامه‌های هفته‌ی جهانی حافظ، با قرائت پیام دکتر محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی توسط محمود شالویی، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی آغاز شد.
در متن پیام دکتر اسماعیلی آمده است:
«فرهنگ پرمایه ایرانی اسلامی در بستر تاریخ به سخنورانی نامبردار است که آوازه‌شان مرزهای زمان را درنوردیده و کلام شیرین شأن از گستره این سرزمین فراتر رفته است.
ادیبان و شاعرانی همچون لسان‌الغیب حافظ شیرازی که با ارائه مفاهیم عمیق عرفانی و افکار والای انسانی و زبان و شعر فاخر خود سهمی انکارناپذیر در غنای فرهنگ و ادب ایران عزیز داشته‌اند.
سده‌ها از زمان حیات حافظ می‌گذرد و این عارف نامی و سخندان بلندآوازه ایرانی، همچنان محبوب‌ترین شاعر ملی ماست. همه‌ساله شمارگان بالایی از دیوان اشعار حافظ به چاپ می‌رسد و پس از قرآن کریم پرنشرترین کتاب در ایران است. محبوبیت این فارسی‌گوی ایرانی که در سطح جهانی هم شناخته شده است، البته تصادفی نیست؛ از آن رو که بسیاری از مضامین آیات قرآن را در شعر خود ترجمه، تضمین و اقتباس کرده و شعرش بیش از هرچیز از سوره‌ها و تعالیم پیامبر اسلام تأثیر پذیرفته است. در دیوان او سراسر، از فیض روح‌القدس، دم مسیحایی، صدر‌المنتهی، آب حیات تجلی پرتو حسن، استمداد از طایر قدس و پرواز تا خلوتگه خورشید حقیقت سخن به میان آمده است.
زبان حافظ شیرازی، بازتاب حال ملت ایران در همه‌ی اعصار و به تعبیر گویاتر آینه‌ی تمام‌نمای فرهنگ تمامی ایرانیان بوده و هست. لسان‌الغیب را به تعبیر رسای رهبر معظم انقلاب (مدظله العالی)، تنها به منزله‌ی یک حادثه تاریخی ارج نمی‌نهیم، بلکه همچنین برای ما و همه ملت‌ها، حامل یک پیام و یک فرهنگ است و الگوی فرهنگی به شمار می‌رود. این الگوی بشردوستی که در اشعارش متجلی شده، در حقیقت نسخه‌ای مترقی از حقوق بشر ایرانی اسلامی و یادآور منش ملی انسان دوستی نزد ایرانیان است.
به خود می‌بالیم که سالیانی دراز با اشعار، سخنان و آثار ادیبان و دانشمندان مان، نفوذ فرهنگی خود را در عمق لایه‌های فکری و ادبی جهان گسترانیده‌ایم؛ این نفوذ نه از جنس هجمه و گسستگی فرهنگی غرب که از نسخ معرفت، ادب، کلام و کمال است. شاعرانی همچون حافظ، از گذشته‌های دور تا به امروز، درس بزرگ و پیام روشنی به دشمنان ایران داده‌اند و آن، ارزش ذاتی مفهوم صلح در اندیشه اصیل فرهنگ ایرانی _ اسلامی است که عدالت، امنیت، حفظ کرامت انسان و اخلاق را در پی خواهد داشت.
ما قصه سکندر و دارا نخوانده‌ایم از ما به جز حکایت مهر و وفا مپرس
اینجانب ضمن گرامی‌داشت هفته بزرگداشت حافظ شیرازی، تلاش دست‌اندرکاران نکوداشت این شخصیت سترگ را به‌ویژه در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، استانداری فارس و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی این استان ارج می‌نهم و این رویداد را به تمامی دوستداران آثار و مفاخر فرهنگی همچنین اصحاب شعر و ادب و معرفت در ایران و سراسر جهان و نیز مردم فرهنگ دوست و ادب پرور شیراز تبریک می‌گویم. امید آنکه نگهبان جاوید اندیشه‌های ارزنده نیاکانمان باشیم».
حافظ عصاره تفکر ایرانیان است
دکتر سعید حسام‌پور، مدیر مرکز حافظ‌شناسی در این مراسم با بیان این مقدمه که از سال ۱۳۷۶ به پیشنهاد مرکز حافظ‌شناسی روز بزرگداشت حافظ در تقویم ملی ما ثبت و به این مناسبت، مراسم بینالمللی یادروز حافظ در شیراز برگزار گردیده است، بیان کرد: مرکز حافظ‌شناسی هرسال موضوعی را به‌عنوان موضوع محوری در پیوند با حافظ اعلام می‌کند و ادب‌دوستان و پژوهشگران، به‌ویژه حافظ‌دوستان را به تعمق و تحقیق در زمینه‌ی موضوع اعلام‌شده فرامی‌خواند و امسال، بیستوهفتمین یادروز حافظ، با موضوع محوری «تناسب شعر حافظ با نیاز امروز بشر» را به‌عنوان موضوع محوری اعلام کرده و در روز بیستم مهرماه میزبان ادب‌دوستان، هنرمندان، پژوهشگران و مسؤولان در ایران و جهان برای نشست‌های علمی یادروز حافظ خواهد بود.
وی در سخنانی عنوان کرد: در ویژه برنامه بزرگداشت حافظ که به میزبانی مرکز حافظ‌شناسی برگزار می‌شود، ۶ سخنرانی علمی تخصصی ارائه می‌شود. در کنار این نشست‌های تخصصی، نشست‌هایی بینالمللی نیز از سوی اساتید ایرانی و خارجی در دانشگاه‌های استانبول ترکیه، آدلاید استرالیا، دوستداران حافظ در دوبی، امارات، فسقاری ایتالیا، داکا بنگلادش، کشمیر هندوستان و آسوکای ژاپن برپا می‌شود.
دبیر علمی هفته بزرگداشت حافظ شیرازی عنوان کرد: اگر حافظ، حافظ شد و شهرت جهانی یافت به این دلیل است که عصاره‌ی شاعران بزرگی چون فردوسی و سعدی و عصاره‌ی تفکر تمام ایرانیان است.
او در بخش دیگری از سخنان خود به برخی از برنامه‌های مرکز حافظ‌شناسی در بیش‌از ربع قرن فعالیت آن پرداخت و گفت: فعالیت‌های این مرکز در پاسداشت حافظ شیرازی اشاره کرد و افزود: اعطای نشان درجه یک بینالمللی حافظ‌شناسی، به شش‌نفر از حافظ‌پژوهان برجسته ملی و بینالمللی، اعطای پژوهانه حافظ، معرفی کتاب سال حافظ، انتشار مجله حافظ‌پژوهی، ایجاد فرصت مطالعاتی برای حافظ‌پژوهان غیر ایرانی و جذب پژوهشگران پسادکتری در زمینه‌ی حافظ از دیگر اقدامات عمومی و تخصصی مرکز حافظ‌شناسی است.
ضرورت ساده‌سازی اندیشه‌های رفیع «حافظ» برای نسل جوان
محمود شالوئی، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در سخنانی با اشاره به اینکه امسال برنامه‌های بزرگداشت حافظ به یک هفته گسترش یافته و در شهرهای مختلف و توسط نهادهای گوناگون برگزار می‌شود، تأکید کرد: ترجمه شعر حافظ به زبان‌های زنده دنیا و ساده‌سازی اندیشه‌های رفیع قرآنی و عرفانی او برای عموم مردم خاصه نسل های جوان و جدید، میراث عظیم این شاعر بزرگ ایرانی را به بهترین شکل ممکن به ایرانیان و جهانیان ارزانی خواهد داشت.
رونمایی از تمبر حافظ در بیستوهفتمین یادروز حافظ
در ادامه، پس از رونمایی از پوستر روز جهانی حافظ، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس با اعلام برنامه‌های هفته بزرگداشت حافظ شیرازی عنوان کرد: در آیین یادروز حافظ شیرازی با حضور رئیس جمهور تمبر حافظ رونمایی می‌شود.
حمیدرضا قانعی ادامه داد: نشان حافظ قرار است با انتخاب هیأت‌علمی، به هنرمندان حوزه‌های هنری مختلف تعلق گیرد که کارهای شاخص هنری با موضوع حافظ انجام داده باشند.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس در بیان شاخصه‌های این دوره از بزرگداشت حافظ نسبت به سال‌های گذشته، عنوان کرد: در این رویداد، اساتید و پژوهشگرانی از ۲۰کشور با ما همراه خواهند بود و در مراسم اختتامیه نیز میزبان سفیر هند به همراه هیأتی از شاعران هندی فارس میزبان هستیم.
وی گفت: هفته بزرگداشت حافظ شیرازی از ۱۵تا ۲۱ مهرماه برگزار می‌شود و تقویت بعد ترویجی حافظ از مهم‌ترین شاخصه‌های آن است و به قشرها و گروه‌های سنی مختلف توجه می‌شود.
قانعی اظهار کرد: در هفته بزرگداشت حافظ امسال نسبت به گذشته شاهد شکل‌گیری یک همکاری جمعی از انجمن‌های ادبی و هنری، مرکز حافظ‌شناسی، مؤسسات فرهنگی و هنری و دانشگاه شیراز هستیم و از ظرفیت ژانرهای مختلف هنری استفاده می‌شود.
حافظ درس مدارا و گذشت می‌دهد
همچنین در این مراسم، ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه در سخنانی ضمن تبریک هفته حافظ گفت: حافظ شیرازی شاعر بزرگ پارسی‌گوی و اندیشمند جهانی است. همان‌گونه که می‌دانیم زبان فارسی زبان صلح، عشق و دوستی است و از سرآمدان این منش نیکو در زبان فارسی حافظ شیرازی است.
وی افزود: آموزه‌هایی چون مدارا، بخشش، گذشت، نیکی و آسان‌گیری که زمینه‌ساز آشتی و دوستی و راهگشای ما در زندگی شخصی، مناسبات داخلی و عرصه بینالمللی است در جای جای سروده‌های حافظ به چشم می‌خورد.
کنعانی عنوان کرد: حافظ اشاره کرده که «هرکو نکاشت مهر و ز خوبی گلی نچید/ در رهگذار باد نگهبان لاله بود» و در سروده‌ای ما را به دوستی سفارش کرده است «دامن دوست به دست آر و ز دشمن بگسل» و به گفته شهید مطهری حافظ گلشنی از بوستان معرفت اسلامی است.
حافظ برای تاجیک‌ها فراتر از یک شاعر بزرگ است
همچنین نظام‌الدین زاهدی، سفیر تاجیکستان در سخنانی با تاکید بر اینکه هیچ ادبیاتی چون فارسی نتوانسته این همه ادیب و شاعر را به جهان عرضه کند، گفت: یکی از بزرگان ادب فارسی حافظ است که با غزل‌هایش به بلندترین قله خلاقیت رسیده است.
زاهدی افزود: حافظ در تاجیکستان از محبوب‌ترین شاعران و حافظه تاریخی تاجیک‌ها شده و وی را فراتر از شاعری بزرگ و بخشی از آمال و آرزوهای خود می‌دانند. تاجیک‌ها در کنار نوزادشان دیوان حافظ می‌گذارند چراکه اعتقاد دارند اشعار وی تعبیر قرآنی دارد.
وی در ادامه به ترجمه‌های مکرر دیوان حافظ به زبان تاجیکی اشاره کرد و گفت: هیچ ادیب تاجیک نیست که به حافظ مراجعه نکرده باشد و یا از وی الهام نگرفته باشد.
شعر و اندیشه حافظ و مولانا؛ عامل وحدت بخش ملت های فارسی زبان
پروفسور حجابی کرلانگیچ سفیر ترکیه در ایران و دارنده ششمین نشان بینالمللی حافظ‌شناسی نیز طی سخنان کوتاهی در آئین افتتاحیه همایش ملی بزرگداشت حافظ شیرازی گفت: ادیبان و فارسی پژوهان ترکیه، درباره اشعار حافظ شیرازی و حضرت مولانا شروح مختلفی را به رشته تحریر درآورده اند که امروز این شرح ها در قالب کتاب در اقصی نقاط جهان مورد توجه پژوهشگران زبان و ادب فارسی قرار دارد.
او تأکید کرد: ازخداوند می خواهیم که هفته بزرگداشت حافظ شیرازی حاوی برکات فراوان باشد و شعر و اندیشه او موجبات قرابت همه ملت های فارسی زبان و علاقه مندان به شعر و ادب فارسی را فراهم آورد.
حسام‌الدین سراج، از خوانندگان مشهور کشورمان نیز در این مراسم ضمن اجرای ابیاتی از حافظ با مطلع «فاش می‌گویم و از گفته خود دلشادم» در سخنانی تأکید کرد: حافظ تک‌بعدی نیست و باید به تمام وجوه اندیشه‌ی وی توجه کنیم.
گوته و حافظ؛ یک روح‌اند در دو بدن
میریام گوتس رهگشای، ایران شناسِ فرانسوی طی سخنانی در این همایش ملی گفت: در فرانسه ایران شناسان مختلف به حافظ توجه ویژه داشته اند. یکی از این افراد رییس سابق موسسه تحقیقات فرانسه در ایران بود که اولین ترجمه فرانسوی از دیوان حافظ را منتشر کرد. او همچنین 6 کتاب دیگر درباره زبان و ادب فارسی تألیف کرد که دو عنوان آن مشکلات ترجمه اشعار حافظ به فرانسوی را حل کرد و برای علاقه‌مندان به زبان و ادب فارسی بسیار مفید بود و هست.
او در ادامه سخنان خود با اشاره به اهمیت «گوته» در مطالعات حافظ شناسی افزود: وقتی از حافظ سخن می‌گوییم ضروری است که از یوهان ولفگانگ فون گوته نیز سخن به میان آوریم. دیوان حافظ برای «گوته» به مثابه نوعی مکاشفه بود، تا جایی که او را تا سرحد جنون برد و او را مرید حافظ کرد. امروز نیز، جمله ایران‌شناسان معتقدند که گوته و حافظ یک روح در دو کالبدند.
رهگشای تأکید کرد: شعاع اندیشه حافظ تمام شدنی نیست؛ چراکه او منبع غنی‌ای از حکمت، کمال، زیبایی، عشق و عرفان است.
بلرام شکلا، رئیس مرکز فرهنگی سفارت هند نیز در سخنانی با اشاره به اینکه برخی از اشعار دیوان حافظ را به سانسکریت ترجمه کرده و تلاش دارد تمام دیوان این حافظ را ترجمه کند، گفت: هنوز هم بسیاری از افراد در هند دلداده شعرحافظ هستند و اشعار این شاعر بزرگ، جزیی از هویت ما نیز شده است.
آخرین دیدگاه‌ها